Tết Nguyên đán, một trong những lễ hội lớn nhất và quan trọng nhất của người Việt Nam, luôn gắn liền với hình ảnh đoàn viên, sum họp gia đình. Đặc biệt, ngày 30 Tết, đêm giao thừa, là thời khắc thiêng liêng đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới.
Với những hy vòng mang theo bao hy vọng và ước mong tốt đẹp đến năm kế tiếp thêm tài vận may mắn. Thế nhưng, không phải năm nào chúng ta cũng được đón một cái Tết trọn vẹn với 30 ngày.
Menu
Tại sao 9 năm nữa mới có 30 Tết?
Để giải đáp câu hỏi trên, chúng ta cần tìm hiểu về lịch âm, hệ thống đo thời gian được sử dụng phổ biến trong văn hóa Á Đông, đặc biệt là ở Việt Nam. Lịch âm dựa trên chu kỳ quay của Mặt Trăng quanh Trái Đất và chu kỳ Trái Đất quay quanh Mặt Trời.
Khác với lịch dương (lịch Gregory) có 365 hoặc 366 ngày một năm, lịch âm lại có số ngày trong một tháng không cố định, dao động từ 29 đến 30 ngày. Điều này là do chu kỳ quay của Mặt Trăng không hoàn toàn trùng khớp với một số nguyên ngày.
Tháng Chạp, tháng cuối cùng trong năm âm lịch, cũng chịu ảnh hưởng của quy luật này. Có những năm, tháng Chạp có 30 ngày, nhưng cũng có những năm chỉ có 29 ngày. Chính vì sự chênh lệch này mà chúng ta không có một quy luật cố định về số ngày của tháng Chạp và do đó, không phải năm nào cũng có ngày 30 Tết.
Tại sao có sự chênh lêch số ngày trong tháng này?
Nguyên nhân chính là do sự khác biệt giữa chu kỳ quay của Mặt Trăng (khoảng 29,53 ngày) và số ngày trong một tháng âm lịch (29 hoặc 30 ngày). Để đảm bảo rằng Mặt Trăng luôn tròn vào ngày mùng 1 Tết, các nhà thiên văn học đã phải điều chỉnh lịch âm sao cho phù hợp với chu kỳ của Mặt Trăng. Điều này dẫn đến việc có những tháng âm lịch chỉ có 29 ngày.
Năm nay có 30 Tết không?
Năm 2024 sẽ có ngày 30 Tết (30 tháng Chạp âm lịch), tức ngày 30/12 âm lịch. Tuy nhiên, từ năm 2025 đến năm 2032, tháng Chạp sẽ chỉ có 29 ngày, vì vậy sẽ không có ngày 30 Tết trong khoảng thời gian này. Phải đến năm 2033, chúng ta mới lại có ngày 30 Tết.
Các năm nào chỉ có 29 Tết
Những năm chỉ có 29 Tết là những năm mà tháng Chạp (tháng 12 âm lịch) là tháng thiếu, tức chỉ có 29 ngày thay vì 30 ngày. Theo lịch Âm, các năm từ 2025 đến 2032 đều có tháng Chạp thiếu, chỉ có 29 ngày, nên những năm này sẽ chỉ có 29 Tết. Cụ thể:
- Năm 2025
- Năm 2026
- Năm 2027
- Năm 2028
- Năm 2029
- Năm 2030
- Năm 2031
- Năm 2032
Như vậy, trong giai đoạn từ năm 2025 đến năm 2032, chúng ta sẽ không có ngày 30 Tết mà chỉ đón Giao thừa vào ngày 29 Tết.
Bao nhiêu năm mới có 30 tháng Chạp?
Việc tháng Chạp có 29 hay 30 ngày phụ thuộc vào chu kỳ của Mặt Trăng và cách tính lịch âm. Do đó, số năm có 30 tháng Chạp sẽ thay đổi và không theo một chu kỳ đều đặn.
Chu kỳ mặt trăng
Theo quan sát và tính toán, cứ khoảng 8 năm thì sẽ có một chu kỳ mà tháng Chạp chỉ có 29 ngày liên tiếp.
Ví dụ, sau năm 2024, chúng ta sẽ trải qua một chu kỳ 8 năm như vậy, tức là từ năm 2025 đến 2032, tháng Chạp chỉ có 29 ngày.
Đây chỉ là một chu kỳ gần đúng, không phải là quy luật tuyệt đối. Có thể có những sai lệch nhỏ do các yếu tố thiên văn khác.
Tại sao không có quy luật chính xác?
- Lịch âm dựa trên chu kỳ Mặt Trăng: Chu kỳ của Mặt Trăng không phải là một số nguyên hoàn hảo, dẫn đến sự chênh lệch trong việc tính toán lịch.
- Mục đích của lịch âm: Lịch âm được thiết kế để phù hợp với các chu kỳ tự nhiên, đặc biệt là chu kỳ Mặt Trăng, nên việc có một quy luật cố định về số ngày trong một tháng là rất khó.
Tại sao 4 năm lại có 1 năm nhuận?
Năm nhuận được áp dụng trong lịch Dương (Gregorian calendar) nhằm điều chỉnh lịch cho phù hợp với chu kỳ chuyển động của Trái Đất xung quanh Mặt Trời. Cụ thể:
- Thời gian Trái Đất quay quanh Mặt Trời: Một năm thực tế (hay còn gọi là năm thiên văn) là khoảng 365,2422 ngày. Để dễ dàng tính toán và sử dụng trong lịch, con người đã quyết định dùng năm 365 ngày.
- Sự cần thiết của năm nhuận: Để bù đắp cho sự chênh lệch này, cứ mỗi 4 năm, chúng ta thêm một ngày vào tháng 2, tạo thành năm nhuận với 366 ngày.
Quy tắc xác định năm nhuận:
Một năm sẽ là năm nhuận nếu nó chia hết cho 4.
Tuy nhiên, có một quy tắc bổ sung để điều chỉnh: nếu năm đó chia hết cho 100, thì không phải là năm nhuận, trừ khi nó cũng chia hết cho 400.
Ví dụ: Năm 2000 là năm nhuận (chia hết cho 400), nhưng năm 1900 không phải là năm nhuận (chia hết cho 100 nhưng không chia hết cho 400).
Nhờ vào quy tắc này, lịch Dương có thể duy trì sự chính xác với chu kỳ thiên văn và đảm bảo rằng các mùa trong năm không bị lệch khỏi vị trí của chúng trong lịch.
Vì sao phải thêm ngày vào tháng 2?
Việc thêm ngày vào tháng 2 là một quy ước quốc tế. Các nhà thiên văn học đã chọn tháng 2 vì đây là tháng ngắn nhất trong năm, việc thêm một ngày vào đây sẽ ít ảnh hưởng đến các mùa và các sự kiện trong năm hơn so với các tháng khác.
- Trái Đất quay quanh Mặt Trời không tròn 365 ngày: Có một phần thừa khoảng 6 giờ.
- Cứ 4 năm, phần thừa đó sẽ cộng lại thành 1 ngày: Để bù lại, chúng ta thêm 1 ngày vào tháng 2 trong năm nhuận.
- Mục đích: Giúp cho lịch dương luôn sát với chu kỳ chuyển động của Trái Đất, đảm bảo các mùa diễn ra đúng quy luật.
Bài viết liên quan:
Địa chỉ mua quà tết chiết khấu cao